O leite, o rural e o libre mercado

Asistimos cunha mestura de amargura e esperanza á vaga de mobilizacións en defensa do sector lácteo. Amargura, por comprobar que como país non somos/fumos quen de artellarnos politicamente para asegurar o presente e o futuro dos nosos sectores produtivos, por comprobar que o goberno da Xunta non ten vontade nin capacidade política para reverter a situación de envellecemento e abandono do noso rural. 

As solucións que require o leite son de urxencia para evitar o peche de explotacións nun momento conxuntural, pero non deberíamos deixar de lado a análise profunda das causas políticas que nos levan á desertización do rural, ao subdesenvolvemento doutros sectores agrarios, ao noso déficit en produción alimentaria, á especialización de Galiza na produción agraria de materias primas de baixo valor e pouco xeradoras de emprego.

De fondo subxace que as políticas que se levan a cabo son o froito de abrazar o neoliberalismo como única solución. 

Porque a continua desregulación ou como eufemisticamente se chama “liberalización” non provoca maior liberdade dos gandeiros nin da pequena industria para operar, nin oportunidades, como se cansou de repetir o PP e incluso forzas de esquerda, senón que é un paso máis para que as grandes empresas o gran capital sexan os que verdadeiramente deseñen o noso futuro como país. 

Contábame un dos progresistas que non cuestionan o neoliberalismo que unha das cuestións que estaban a axudar na crise era que determinada empresa de distribución quería concentrar a produción do seu leite en Aragón, cunha macroexplotación onde concentrar os seus insumos baixo a coñecida fórmula da integración vertical. E qué esperaba logo?A lóxica monopolística do capitalismo é clara. Estas empresas deciden, tiran plusvalías, pero non asumen os custes das consecuencias ambientais e sociais que si son asumidas polos orzamentos públicos. 

Nas negociacións da nova Política Agraria Común que marcará os destinos do rural en Europa nos vindeiros anos, nin o goberno da Xunta, nin populares, nin a socialdemocracia cuestionaron a liña desrregulatoria como camiño a seguir. E as consecuencias son evidentes. 

Deixar a produción alimentaria dun país en mans do chamado mercado, que na alimentación significa que decidan as multinacionais, será seguir camiñando cara o deserto rural. 

Precisase política pública. Precísase protección e apoio. Xusto o contrario do que se leva facendo nos últimos anos. 

Non hai política pública industrial, de ordenación do territorio e de mobilidade de terras máis alá das publicacións no DOG, e progresivamente se desmantela o sistema público de investigación e extensión agraria e forestal.

Sen unha política pública ao servizo do pobo e potente non será posible desenvolver sectores agrarios hoxe subdesenvolvidos pero con potencial para así facilitar a incorporación de xente moza ao agro e ao rural.

Que se saiba que defendemos as medidas de urxencia para salvar as explotacións pero que se saiba tamén que dentro do modelo de política agraria escollida o que estamos a vivir non é un fallo puntual do sistema senón que será tónica xeral e periódica do sistema.

Porque xa que se fala tanto de soberanía, temos que decidir quen ordena o país, quen decide como producimos, como nos alimentamos ou de onde veñen os alimentos. Ou o deciden os poderes públicos como representación do sentir popular (ben sei que isto é unha quimera) ou o deciden ENCE, Mercadona etc.

A falla de políticas eficaces contra a desertización e perda de peso do rural, non se produce fundamentalmente pola ineptitude dos dirixentes do PP senón polo desenvolvemento dun modelo de concentración económica e poboacional no eixo atlántico de Galiza e dun amplo espazo fornecedor de recursos, madeira, enerxía, alimentos baratos no resto do país.

Ao PP interésalle o que vemos porque defende os intereses dos que queren campo libre para explotalo.

E fronte a isto, o reto ademais de solucionar o inmediato é formular unha alternativa, real e realista, pero alternativa. Para hoxe e non partindo de modelos idealizados e contando co que nunca se contou nas políticas do rural, feitas sempre con visión urbanita, senón co coñecemento e opinión da xente que vive no rural e do rural.

Un Comisión de Estudo para o futuro do rural no Parlamento Galego

Por iso, e a risco de que nos tilden de inxenuos, AGE vén de propoñer no Parlamento Galego unha Comisión de Estudo para o futuro do rural e os sectores produtivos onde participen organizacións e persoas que poidan achegar á construción desa alternativa necesaria se de verdade queremos mudar o estado das cousas.

Para o leite, para a horta, para o monte, para o patrimonio, para as infraestruturas, para a enerxía, para os servizos sociais, para a loita contra o cambio climático...

Solucións para os gandeiros e gandeiras do sector lácteo

As mobilizacións sirven 

Señora conselleira, de algo sirven as mobilizacións, sirven para que vostede e o seu goberno se enteren de que hai un problema no sector leiteiro galego. Para iso se fan as mobilizacións, para chamar a atención cando os cauces normais non funcionan.

15.000 gandeiros e gandeiras estiveron nas rúas de Compostela, máis de 2000 en Santa Comba o outro día, para que vostede se entere de que hai un problema.

Non sei se pensa vostede que esa xente sae a rúa por hobby. Tampouco sei se vostede sabe o que custa xestionar unha explotación leiteira e vivir dignamente dela. Non sei se vostede sabe o que esa xente traballa, se prepara e se esforza. E non sei se pensa vostede que as manifestación as fan para pasalo ben. Para iren de festa.

Pero vostede, o mesmo día que saíron á rúa 15.000 gandeiros, e non só gandeiros -tamén persoas que son conscientes de que si se vén abaixo o sector lácteo, se pechan máis explotacións, o medio rural en Galiza desaparece-. E non sei se se dá de conta de que ese mesmo día vostede dixo que a situación non era para tanto, que non era tan grave.

Incluso, hai 15 días escasos, vostede dixo que era peor a do 2012. Hoxe xa nos enteramos por que era peor a do 2012: porque os custos dos insumos eran máis caros no 2012. Claro, era unha cuestión que dependía da Xunta de Galiza naquel momento, e agora xa, grazas ás xestión do señor Feijóo, baixou o petróleo e por iso agora estamos nunha mellor situación. Pero é que, ademáis, que lle soluciona a un gandeiro que sexa mellor ou peor a do 2012?

Cobrar por baixo dos custes de produción
  
O que si importa é que hai un 30% das explotacións que está cobrando prezos que non chegan, nin de lonxe, a cubrir os custes de produción. E xa hai moitos meses que o vimos denunciando. Xa hai moitos meses que vostede respondeu cunha mestura de falta de sensibilidade, de empatía, de respecto polos propios gandeiros e gandeiras, de respecto polo país, dun xeito inconmensurable.

Falta de modelo, falta de goberno

Vostedes non son recén chegados aquí. Sabe que resume perfectamente o que sempre vimos dicindo, que o que falla aquí é a política e os gobernos do Partido Popular que levan gobernando este país 28 de 34 anos? Sabe o que resume iso? Que a mesma explotación que aquí está en perigo de pechar, noutro país non o está. Esa é a diferenza. Nun país onde se fixeron políticas de ordenación do territorio, onde se fixeron políticas de fomento da industria e non se utilizaron as Caixas para facer urbanizacións no Mediterráneo, nun país onde se fixera un marco normativo, e un marco de organización da cadea eficiente para que non se producirán abusos, as mesmas explotacións, cos mesmos recursos, coas mesmas capacidades, terían gandeiros e gandeiras que poderían vivir sen problemas, e aquí poden pechar.

Aquí non están perigo de pechar explotacións que non sexan competitivas, non están en perigo de pechar explotacións porque non fixeran os deberes os gandeiros, aquí están en perigo de pechar explotacións porque vostedes non fixeron os deberes que tiñan que facer. 

E hoxe saímos de aquí máis preocupados aínda, porque vostede compareceu aquí, disque para dar solución aos gandeiros. Hoxe. Porque a necesitan de hoxe para mañá. Pero vostede o que veu a dicir aquí é un vademécum de todo o que fai a Consellería, e o que fai calquera Consellería. É dicir: subvencións para isto, subvencións para o outro… Pero non nos dixo as tres ou catro solucións que teñen pensadas para xa, para sacar o sector desta situación límite. Porque aínda que vostede o negue, hai explotacións que están nunha situación límite.
 

E é normal, porque vostedes son un goberno ausente. Non hai goberno. Vostedes son unha mala delegación do goberno do Estado.

A importancia do sector primario en Galiza

Saben vostede que no lácteo, o sector primario en Galiza representa un 1,26% do PIB e no Estado español, menos de 10 veces menos, o 0,15%. Acaso poden ser as mesmas as axendas do goberno do Estado cando o sector pesa o 0,15% e a do goberno dun país cuxo sector primario pesa o 1,26%? Dun país que é a novena rexión produtora de Europa? Pois non é só que sexa a mesma, senón que vostedes fan de delegación do goberno do Estado. 

É que vostedes non viviron nin un só momento de tensión co goberno do Estado, de tensión política coa Unión Europea para defender modelos contrarios aos que está aplicando a Unión Europea e que están a prexudicar a nosa agricultura. Ningún. Sumisión total. Vostedes nin siquera anunciaron aquí cales eran os obxectivos de Galiza para a negociación da PAC, Política Agraria Común, que fixou unha desregulación aínda maior do mercado. 

Libre mercado para só para os de abaixo

Ese libre mercado que tanto defenden vostedes. Non hai libre mercado, hai maior liberdade das distribuídoras para seguir abusando dos sectores primarios. Que liberdade ten hoxe en día un gandeiro galego no noso país? A liberdade de asinar, se ten sorte, que lle veña unha persoa recoller o leite nas condicións que lle poñan e no prezo que lle poñan. Esa é a liberdade que ten.

A única liberade que ten que é saír á rúa e berrar para que vostedes se enteren, e vostedes tamén lla queren negar. E vostede aínda di: “Se servise para algo eu poríame á fronte”. Ningúen a necesita á fronte dunha manifestación señora conselleira. Debería estar vostede á fronte dun goberno que merecese tal nome e vostede non o está.

Os recortes do PP en I+D+i

As súas manifestacións durante estes meses son un auténtico espectáculo. Vostede dixo en Lugo que moita da crise do lácteo tiña que ver coa debilidade das políticas de I+D+i. E vostede non ten nada que ver? Vostede quere que lle volva repetir o que están facendo vostedes co Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo, máis ca recortar? Máis ca tratar de sospeitosos a aqueles que queren facer ben o seu traballo? Vostede recortou do 2012 para o 2013 o 36% do persoal deste centro, o 46% do persoal investigador, poñendo en risco moitos recursos que poderían vir de Europa e do Estado porque non hai suficientes investigadores. Vostede di que a culpa é de que non hai I+D+i como se vostedes acabaran de chegar aquí.

Falta de goberno e crise demográfica

En definitiva, xa llo dixen, vostedes non fan os deberes. Nin o problema da terra, nin o problema da industria nin o marco normativo. Porque vostedes non tiveron nunca un proxecto para o rural deste país que non fose diferente ao que estamos a ver que é o desmantelamento, o abandono e a desertización do rural. Hai pouco dicía a conselleira de Traballo, tamén coma se fose unha desgraza divina, que Galiza podía perder nos próximos 30 ou 40 anos un millón de habitantes. Evidentemente está perdendo 15.000, 17.000… todos os anos perdemos unha enorme cantidade de habitantes. Acaso non ten nada que ver esa perda de habitantes ca falla de capacidade ou de vontade do seu goberno de ter políticas eficientes para os sectores produtivos? É que estes anos de crise a xente non buscou refuxio nas actividades agrarias ou gandeiras? E aínda así destruíuse emprego no rural, emprego agrario. Mentres, noutras  Comunidades Autónomas que están ao lado medraban as axudas á incorporación e multiplicaban incluso ás que había aquí neste país. 

Mala negociación da PAC

Vostedes prefiren facer electoralismo e non política. Por iso, cando van a un proceso importante para este país, nunca expoñen os obxectivos a acadar, porque aí se exponen ás críticas se non se acadan eses obxectivos. Fixeron o mesmo coa PAC. E venderon coma un logro manter o status quo anterior, cando este consistía en recibir o 3% das axudas cando Galiza significa o 6% da produción agraria final.

Plan Estratéxico para o lácteo

Ademais, vostedes non fixeron o máis mínimo exercicio de planificación e de previsión. Vostedes deitáronse á bartola. Vostede acaba de anunciar que está disposta a facer coas organizacións agrarias un plan estratéxico. En agosto de 2015. Cando o 1 de abril de 2015 rematou o sistema de cotas. Onde estaba o plan estratéxico do final do sistema de cotas? Porque calquera persoa que soubese o que significaba un escenario sen cotas e con liberalización do mercado sabía que a base territorial é fundamental e que os países que non a teñen contan cun hándicap. Galiza compite en desvantaxe con outros países de Europa. Quen non teña unha industria transformadora potente ten un hándicap. Galiza conta con ese hándicap. E outro hándicap que cita calquera experto é a ausencia dun marco normativo que equilibre a cadea do leite. Galiza tampouco contaba con iso. En todo o que se lle pode atribuír a un goberno, vostedes fallaron. E só  pode vir aquí a dicir que Galiza conta cunhas condicións climatolóxicas moi boas para a produción de leite. Igual que Brasil e Arxentina teñen unhas grandes condicións para producir soia, o cal non significa que iso incremente o benestar da poboación de Arxentina e Brasil, senón que significa o enriquecemento de industrias foráneas.

Señora conselleira, hai que facer política e vostede non veu aquí a facer política. Vostede veu aquí forzada por unha situación e, como sempre o seu goberno, actuando a curto prazo de xeito electoralista, propagandista, pero sen solucións.

E é normal que tamén tarden en reaccionar e empecen tres meses despois do final do sistema de cotas a tomar medidas, porque mover algo que está moi enferruxado e ao que non están acostumados, que é a traballar seriamente, custa moito. 

Modelo francés

Dar subvencións de xeito ordinario non é intervir políticamente. Política sería facer algo parecido ao que fixeron en Francia. Sentar a todas as partes do sector e poñelas de acordo. Vostede cita as leis da competencia. Quere dicir que vostedes non teñen ningún tipo de capacidade de influencia sobre as autoridades que regulan a lei de competencia? Porque tamén lle digo, unha lei da competencia e unhas autoridades que permiten que existan abusos como os que se dán no sector leiteiro non me valen. Se, por un lado, a distribución está continuamente utilizando o leite como produto reclamo e vendendo a perdas e neste país non se lle puxo nin un só euro de sanción á distribución e, por outro lado, sabemos que a industria está facendo diariamente prácticas de abuso sobre os gandeiros e non pasa nada, aquí, ou fallan as leis ou fallan as autoridades da competencia.

No plan estratéxico tamén tiñan que indicar que recursos van poñer para mobilizar terra para que as explotacións dependan menos da compra de insumos e, polo tanto, dependan menos da volatilidade dos insumos no mercado. Non dixo nada diso. E a proba de que non teñen nada preparado é que tiveron que desviar a atención con tempos pasados, gobernos anteriores… 

Herdanza recibida? 

O PP leva décadas na Xunta de Galiza

Pero vostedes como Partido Popular de Galiza non poden falar de herdanza recibida. Aquí os únicos anos que non houbo goberno do PP do foron 6. E vostede quere facer responsable a eses 6 anos do que non se fixo no resto dos 30? Vostedes tiveron tempo suficiente para implantar un modelo de rural e un modelo de sector lácteo, e iso é o que temos. É polo que vostedes apostaron. Un rural envellecido, un rural cun abandono evidente e un rural sen expectativas de futuro. Iso é o que vostedes deixaron.

Resposta á Conselleira de Medio Rural na súa comparecencia sobre o sector lácteo do 4 de agosto no Parlamento Galego.

Nova lei de estradas de Galiza

Unha lei de estradas ao servizo das construtoras

Rubau, FCC, OHL, Sacyr, Copasa, Asignia, Sando, Nexo, Aldesa…

Que teñen en común estas empresas? Dedícanse a construír infraestruturas, son donantes do PP e facían parte da comisión de infraestruturas do PP, comisión creada na que tamén estaba o señor Lapuerta e o tesoureiro Bárcenas.

O PP di que non sabía que Bárcenas estaba desviando millóns e millóns a contas de Suíza, non sabemos se o PP tamén descoñecía que os empresarios que se benefician dos contratos de infraestruturas, ademáis deseñaban as políticas de infraestruturas do PP.

Todas as empresas nomeadas foron adxudicadas, entre os anos 2001 e 2012, con contratos por valor de 12.000 millóns de euros por gobernos do Partido Popular.

Para o negocio das construtoras hai cartos, para outros servizos non

Sempre hai cartos para as construtoras.

Entre 2008-2012 máis de 1500 millóns de euros anuais tanto nos orzamentos estatais coma da Xunta foron destinados a infraestruturas. Nos anos seguintes nunca baixaron de 1000 millóns de euros anuais mentres se recortaba en servizos esenciais para a poboación.

A Conselleira de sanidade declarou recentemente que o sistema sanitario galego non é sostible economicamente, tamén, en datas recentes, púxose en dúbida a sostibilidade do sistema educativo universitario galego. Sanidade, educación son o tipo de investimentos que non interesan ao PP.

O PP prefire continuar co vello modelo produtivo que interesa ás construtoras.

O PP só saca a calculadora da sostibilidade para os servizos esenciais como poidan ser as escolas, servizos de correos ou médicos no rural, pero esquecen todo tipo de cálculo cando se trata de construír infraestruturas inútiles, infraestruturas que non conectan os portos, que non teñen en conta a intermodalidade. Cando se trata de desbaldir cartos para dar negocio a determinadas empresas, o PP refúxiase no carácter “técnico” da lei de estradas.

Escatímase en I+D+i, sanidade ou ensino, séguense a despilfarrar en autoestradas como se foramos ricos.

Administración, construtoras e corrupción

Detrás de estes máis de 1000 millóns de euros anuais que se dedican a infraestruturas está a corrupción. Corrupción que paga e financia ao PP.

Unha nova lei chapuceira

Esta nova lei de estradas vén lavar a cara á chapuza que representaba a anterior lei de estradas, impulsada polo inefable Agustín Hernández, e aprobada hai só ano medio. Na presente lei, o PP incorpora moitas das enmendas que a oposición fixera e que daquela, o partido do goberno, desprezara.

Taxas por circular

O máis grave desta lei é que abre a porta á introducción de taxas nas estradas hoxe gratuítas.

Nula protección ambiental, nula racionalización

A Lei de estradas non introduce ningunha novidade na racionalización do investimento en infraestruturas, na protección ambiental e no que ten que ver co cambio climático, no consumo enerxético, no coidado da paisaxe o na seguridade viaria.

Séguese apostando polo despilfarro e a irracionalidade en infraestruturas, apóstase por darlle negocio a empresas do sector obviando o tan cacarexado cambio de modelo produtivo.

Nulo caso ás recomendacións da Comisión Europea, dos técnicos e dos economistas. O importante, o negocio dos amigos

Ata a Comisión Europea pasa pola esquerda ao PPdG. Segundo o Informe para a estabilidade económica do Reino de España de finais de 2012, a Comisión Europea di:

“En España xa se abordou en gran medida o tradicional déficit de infraestruturas de transporte. A ampla rede de autopistas, liñas ferroviarias de alta velocidade, aeroportos, portos resultante, tamén implica uns elevados custes de mantemento e un alto nivel de servizo da débeda e de pagamento dos servizos de asociacións público-privadas. Ao mesmo tempo, a rede adoece de ausencia de interconexións interoperables con outros estados membros e unha escasa integración entre os modos de transporte: portos e ferrocarriles, instalacións aeroportuarias e liñas ferroviarias de alta velocidade, plataformas multimodales, corredores ferroviarios. Por iso, é esencial a realización dunha análise custe/beneficio transparente para cada un dos proxectos de infraestruturas. O Reino de España deberá limitar o seu investimento en infraestruturas aos proxectos para os que exista unha verdadeira demanda e que sexan asequibles tendo en conta os altos custes de oportunidade dos fondos públicos.”

Segundo o Foro económico de Galicia propón un estudo de custo/beneficio para as infraestruturas de máis de 5 millóns de euros de orzamentos.

Tampouco esta recomendación dos economistas se ten en conta.

Os datos de Galiza a respecto das infraestruturas viarias. Máis kms/habitante de Europa, por que continuar construíndo autoestradas?

Galiza ten uns datos de autoestrada por km2 dos máis altos de Europa, moi próximos a Alemaña. Moitos máis kms por habitante que Alemaña e que calquera outro país de Europa. Estamos á cabeza en investimento nunhas infraestruturas cuxa xeración de riqueza nunca foi probado con ningún dato pero que son un bo negocio para as empresas construtoras.

O liberalismo para os demais, para as construtoras papá Estado ao rescate. O pobo paga a ronda

O caso da AP9.  En 1984 pasa a formar parte da Empresa Nacional de Autopistas, que é rescatada con diñeiro público cando estaba en quebra. En 1993, cando estaba saneada foi vendida, por un Consello de Ministros cuxo 80% de ministros están hoxe imputados, por 1900 millóns de euros a Sacyr-Vallehermoso. Por problemas nas súas contas Sacyr-Vallehermoso, cinco anos despois, sen gastar un euro en cemento, revende por 7900 millóns de euros ao Citigroup.

A xestión privada da AP9 fai que suban as peaxes e pase a ser a autoestrada máis cara do Estado.

Agora, sobre esta AP9, o PP anuncia 11 obras cun orzamento de 312 millóns de euros, entre as que está a ampliación de Rande; é dicir, os galegos e as galegas pagaremos estas reforma dunha infraestrutura privada.

Ao tempo, o PP anuncia a construcción dunha autoestrada “gratuíta” (malia que a imos pagar todos) paralela á autoestrada AP9, facendo así competencia a unha AP9 que está a perder usuarios malia que os números de previsión de usuarios son sistemáticamente inflados polos sucesivos gobernos. En todo caso, non pasa nada, posto que se a AP9 vai mal será rescatada con cartos públicos. Naturalmente, esta autoestrada tamén fará competencia ao eixo atlántico de tren.

2 de agosto, Pleno do Parlamento de Galiza, debate sobre a nova Lei de estradas de Galiza.